Vika 17

3. kafli – Sambúð með ástar- og kynlífsfíkli – hluti 2

Ég geymdi eitt bréfanna í langan tíma sem áminningu um að ég hefði eitthvað vægi í sambandinu. Við vorum samt fljótlega komin aftur í sama farið. Það eina sem breyttist var að Rich gerði engar tilraunir með heiðarleika framar. Síðar áttum við ótal sinnum eftir að upplifa alls konar hluti sem hrærðu á sama hátt aftur upp í sömu tilfinningunum. Ég fann mér aldrei aftur annan mann til að nota sem skjól, en stundum daðraði ég og vonaðist til af öllu hjarta að mér tækist að finna styrk til þess að hætta með Rich. Stundum sögðum við að nú væri komið nóg og sáumst ekki í nokkra daga, til þess eins að dragast svo aftur hvort að öðru út af þörf okkar beggja. Á einhvern hræðilegan máta vorum við bæði afskaplega veik. 
Dag einn um miðjan vetur rakst Rich á bókina Alcoholics Anonymous og ákvað að gera eitthvað í drykkjunni. Þrátt fyrir að augljóst væri öllum sem ekki voru fæddir í gær að hann drakk eins og alki upplifði ég viðurkenningu hans á vandamálinu sem ógn.  Mér fannst hún of mikil opinberun á einkamáli.  Hvað myndi fjölskyldan hugsa? Hvað myndu öðrum finnast? Að lokum varð feginleikinn samt óttanum yfirsterkari, en fljótlega tók ný tilfinning að gera vart við sig. Afbrýðisemi út í allan tímann sem fór í AA fundi. Ég byrjaði sjálf að mæta á fundi með honum. Heiðarleikinn og krafturinn í sögunum sem deilt var á fundum og ótrúlegt hugrekki fólksins sannfærðu mig. Ég fann að fundirnir höfðu góð áhrif á Rich og að þeir myndu bjarga sambandi okkar. Ef alkóhólisminn væri ástæðan fyrir svo mörgu sem hann, og við bæði, glímdum við, þá gat edrúmennskan í AA bara gert okkur gott. Von um bjarta framtíð vaknaði.
Ótvírætt hafði það mikil og jákvæð áhrif á Rich á hætta að drekka en um leið missti ég afsökunina, sem ég hafði notað svo oft til að réttlæta leiðindin í sambandinu. Tilfinningaleg fjarlægð og rifrildi gufuðu ekki upp með edrúmennskunni og það fór að renna upp fyrir mér að allur vandi leystist ekki með því einu að hætta að drekka. 
Þetta sumar fórum við í frí til Colorado og áttum saman yndislegar stundir. Eini skugginn sem bar á þennan góða tíma voru skiptin þegar Rich fékk köst af „ferðakvíða“. Seinna komst ég að því að raunverulega stöfuðu kvíðaköstin hans af því hafa engin tækifæri til hitta vinkonurnar sem biðu heima. Eftir fríið byrjuðum við að búa saman í lítilli íbúð og þá mögnuðust vandræðin enn frekar. Ég byrjaði í nýju starfi hjá aðlaðandi manni. Hann var fimmtán árum eldri en ég. Fyrr en varði var ég orðin skotin eins og skólastúlka. Með honum fannst mér ég njóta virðingar, vera aðlaðandi, sniðug, gáfuð og virkilega einhvers metin. Þetta var eins að vera gefið svalandi vatn eftir eyðimerkurgöngu. Ég átti í mikilli innri baráttu og sagði Rich frá því hvernig mér var innanbrjósts gagnvart þessum manni. Rich komst í mikið uppnám og bauðst til að leggja sig betur fram um að sýna mér ást og umhyggju í stað gagnrýninnar og andúðarinnar sem nú var orðin daglegt brauð. Þau viðbrögð hans snertu mig djúpt og ég ákvað að kæla tilfinningar mínar og gefa okkur Rich annað tækifæri. 
En sú ákvörðun stóð ekki lengi því Jim var alls ekki á því að gefast svona auðveldlega upp og ég fann að ég gat ekki að hætt að hugsa um hann. Hann sagðist þarfnast mín, að ég væri eini gleðigjafinn í tilveru hans (hann var nýskilinn) og hann gæti beðið með kynlíf þangað til ég væri laus frá Rich. Starfið var þannig að við gátum auðveldlega notað tímann á milli vinnufunda þannig að dagarnir urðu að leik frekar en vinnu í æ ríkari mæli. Eftir tvær svona vikur fannst mér nóg komið, ég yrði að taka af skarið. Mér fannst ég andlega klofin, lifði tvöföldu lífi og elskaði tvo menn. Ég vissi að þetta var of mikið. Ég kom grátandi heim um kvöldið og sagði Rich að ég væri að verða ástfangin af Jim og gæti ekki lengur haldið í slitrurnar af sambandinu við hann, sem gerði ekki annað en að spóla endalaust í sama hjólfarinu. 
Ég bjóst við að Rich myndi verða langþráðu frelsinu feginn. En svo var ekki, heldur virtist honum illa brugðið og án þess að segja orð fór hann á AA fund. Þegar hann kom heim eftir fundinn töluðum við betur saman og hann bað mig að giftast sér. Nokkuð sem mig hafði dreymt um svo lengi. Eðlilega efaðist ég um einlægnina í ljósi kringumstæðna. En eftir fjögurra ára stormasamt samband, átta mánaða edrúmennsku og tilfinningaleg hjaðningavíg hafði ég loksins landað mínum manni og ég sagði já. 
Þegar ákvörðunin lá fyrir þótti okkur óþarfi að bíða með brúðkaupið, settum stefnuna á að gifta okkur eftir mánuð og drifum okkur í undirbúningsvinnu. Undarlegt sem það var þá virtist Rich sáttur við sjálfan sig þennan mánuð og einlægur í að taka þetta skref á annan hátt en ég hafði áður orðið vitni að. Eftir að ég sagði Jim frá fyrirætlun okkar þá voru mínar tilfinningar aftur á móti blendnar og efasemdir sóttu á mig svo ég var ekki lengur viss um hvort ég kærði mig í raun og veru um þetta hjónaband. En yfirþyrmandi löngunin til að verða gift kona og ódrepandi bjartsýnin urðu nagandi efasemdunum yfirsterkari.
Athöfnin var látlaus. Eftir hana áttum við innilega stund með brúðkaupsgestum og síðan langa helgi í sveitaskála í grenndinni. Rich kynnti mig hvarvetna sem eiginkonu sína. Loksins var ég hamingjusöm. Um stundarsakir tókst mér að þagga niður í spurningunni sem stöðugt hljómaði í höfði mér: Hversu lengi myndi þetta endast? Svarið kom þremur mánuðum síðar þegar sá ókræsilegur gestur, hugsanlegt kynsjúkdómasmit, bankaði upp á. Nauðbeygður neyddist Rich til að viðurkenna að hafa átt í skyndikynnum mánuði fyrr. Prófin reyndust neikvæð en ég mun aldrei geta gleymt þeirri auðmýkingu að mæta og bíða á kynsjúkdómadeild og svara spurningum um hjónalíf mitt.
Mér er ómögulegt að rifja upp hvaða afsakanir og réttlætingar ég notaði til að bjarga hjónabandinu en á einhvern hátt tókst mér að sannfæra sjálfa mig um að framhjáhaldið hefði bara verið óskiljanlegt frávik í þetta eina skipti og að Rich væri að minnsta kosti ekki í tilfinningasambandi við aðra konu. En vansælan hafði hreiðrað um sig innra með mér og þegar Rich gekk á mig nokkrum mánuðum síðar um hvort ég væri sátt og hamingjusöm þá lét hann ekki blekkjast af fagurgala mínum um að „auðvitað værum við hamingjusöm, við sem elskuðum hvort annað“. Hann stakk upp á því að ég leitaði hjálpar hjá þerapista og Al-Anon til að losna undan fórnarlambsþráhyggjunni sem hafði þjakað mig svo lengi. Ég fékk tíma á göngudeild, sem skilaði litlu en þó einu. Meðferðin hófst með þremur einkatímum þar sem ég þurfti að rekja sögu mína. Í einum tímanum brotnaði ég niður og grét þegar rann upp fyrir mér að sú sem ég var að lýsa var ég sjálf. Að horfast í augu við eigin vanlíðan hafði fram að þessu augnabliki verið of ógnvekjandi. Ef ég hætti á slíkt væri helsta vopni mínu stefnt í voða og til þess var ég ekki tilbúin.  
Mér gekk betur að finna mig í Al-Anon heldur en í hópmeðferðinni á klámfíkninni. Í Al-Anon dofnaði sektarkenndin út af drykkju Rich og mér þótti dásamlegt að vera innan um fólk, sem skildi hvað alkóhólismi var án þess þó að dæma. Síðast en ekki síst var það í Al-Anon sem ég lagði grunn að sjálfsvitund sem ekki snerist um alkann í lífi mínu. Þrátt fyrir að eyða alltof mikilli orku í að reyna að bjarga öðrum úr hópnum sem mér virtust verr á sig komnir en ég, þá náði ég þó að vinna eitthvað í sjálfri mér. Ég sótti einn fund á viku og eignaðist nokkra vini, m.a. einn sem er ennþá náinn vinur minn. Ég lagði mig fram um að kenna alkóhólismanum, sjúkdómi sem ég gat engin áhrif haft  á, um öll vandamál og framhjáhald Rich. Um alllangt skeið lifði ég einn dag í einu og reyndi að trúa á æðri mátt sem bæri velferð mína fyrir brjósti. Fyrir mig þýddi „óafsakanleg hegðun“ eingöngu líkamlegt ofbeldi. Það hafði ég ekki þurft að þola og þar af leiðandi aldrei upplifað „óafsakanlega hegðun”. Þó að ég sé hætt að sækja fundi gegnsýrði boðskapur Al-Anon tilveru mína um tíu ára skeið og gaf mér mikinn bata. Þarna kynntist ég heiðarleika gagnvart sjálfri mér og öðlaðist þann styrk sem ég þurfti á að halda til að standast þá eldraun sem í vændum var. 
Fyrstu fjögur ár hjónabandsins líktust tilhugalífinu nema nú var Rich edrú og virkur AA félagi. Ennþá leystust innilegustu stundir tveggja sálufélaga upp í sársaukafull rifrildi og valdabaráttu. Mér var illa brugðið eftir slíkar uppákomur og efaðist um að þetta mynstur myndi nokkurn tímann lagast. Ég reyndi að sætta mig við aðstæður eins vel og ég gat og bæla niður hugboðið um ég deildi Rich með öðrum konum og fékk til þess dyggilega hjálp frá honum. „Hvað sem öðru líður“, sagði ég við sjálfa mig, „þá erum við núna gift og sú staðreynd hlýtur að hafa breytt því hvernig Rich hagar sér utan hjónabandsins.“ Einu sinni á þessu tímabili viðurkenndi hann að hafa haldið framhjá mér um nokkurra mánaða skeið með konu í AA samtökunum eftir að við giftum okkur. En játningin kom ekki fyrr en tveimur árum eftir atvikið og fyrir mér undirstrikaði hún hvað nándin var orðin mikil á milli okkar og táknaði að slíkt mundi aldrei endurtaka sig. Ég vildi ekkert frekar en að bæla niður alla tortryggni kvöldin þegar Rich kom seint heim og við það var hann virkilega hjálplegur.

Félagsskapur okkar er fjölbreyttur hópur einstaklinga úr ólíkum áttum félagslega sem efnahagslega og af mismunandi kynþáttum og þjóðerni. Við spönnum líka alla breiddina horft út frá kynhneigð og því hvernig kynlífi við sækjumst eftir. En við höfum komist að raun um þá yndislegu staðreynd að ástar- og kynlífsfíknin eins hún birtist í þeirri persónulegu reynslu sem við deilum með hvert öðru er sameiningarband sem gerir að engu þá aðgreiningu vegna mismunandi kynhneigðar og kynferðislegra langana sem svo oft skapar gjá á milli fólks utan S.L.A.A.Um batann og hvernig hann birtist gætum við bætt að minnsta kosti jafn miklu við um hvert og eitt dæmi um hann í S.L.A.A. og hér hefur þegar verið sagt. Lítum á nokkur atriði, úr minni sögu og annarra. Í fyrsta lagi þá hef ég ekki dregist út í fíknarhegðun síðan batinn byrjaði, sem nú er farinn að telja nokkur ár. Í því felst að þessi ár hef ég verið algjörlega laus við botnhegðun í kynferðislegri og tilfinningalegri áráttu og þráhyggju. Fráhaldið þýddi oft mikla áreynslu og vaxtarverki, en þess á milli átti ég þægilegri kafla. Um það get ég aðeins talað um sem „kraftaverk“ í ljósi sögu minnar sem fíkils.
Að lýsa heilbrigðu sambandi fyrir fíkli sem er enn á valdi fíknarinnar er eins og lýsa litum fyrir blindum manni. En þó að ég hafi á sínum tíma engan veginn getað gert mér í hugarlund hvað í því fælist þá er heilbrigt samband orðinn órjúfanlegur hluti af mínu lífi í dag. Ég er ennþá giftur. Raunar eigum við Kata nú liðlega átta ára samband að baki síðan við ákváðum að taka upp þráðinn aftur og láta reyna á hvað við ættum með hvort öðru. Í dag þá eigum við skuldbindingu, traust og samvinnu, við deilum með hvort öðru og við eigum (ég þori að segja það) ást svo langt umfram það sem ég hefði getað látið mig dreyma um. Nú höfum við getuna til að lifa, vinna, leika okkur og þroskast saman. Mig óraði ekki fyrir því öll árin í fíknarkvalræðinu að ég ætti eftir að verða sáttur í hjúskap; en það er ég þó. Svarið við þessari gömlu spurningu „vil ég raunverulega vera hér?“ liggur nú ljóst fyrir. 
Að greiða úr kynferðislegum og tilfinningalegum flækjum hefur tekið okkur bæði langan tíma, það hefur verið erfitt og oft niðurdrepandi. En sú vinna hefur skilað okkur miklum skilningi, auknu trausti og getunni til þess að upplifa raunverulega nánd hvort með öðru. Í tvígang höfum við sótt okkur aðstoð ráðgjafa um talsvert skeið til að koma málum upp á borðið á uppbyggilegan hátt í stað niðurrifs. Mér hefur þótt samband okkar gefandi, líka á erfiðu tímabilunum. 
Við erum búin að eignast annar barn síðan við byrjuðum aftur saman og það hefur reynt mjög á okkur. Kannski er það kaldhæðnislegt en þrátt fyrir einbeittan ásetning um að giftast aldrei né eignast börn þá finnst mér, að í fráhaldi frá fíkninni standi ég mig sem eiginmaður og faðir (félagi og foreldri). Ég er ekki lengur undir harðstjórnarvaldi gömlu hugmyndanna um hlutverk eiginmanna og foreldra. Mér hefur lærst sjá og meta mína eigin getu. Börnin elska mig og óttast mig ekki. 
Áskoranirnar og erfiðleikarnir sem fylgja því að byrja og viðhalda sambandi er nokkuð sem við tökumst æ oftar á við í samfélagi S.L.A.A. Að gera það andlega heilbrigð er nýtt fyrir okkur öll, frumherjana í S.L.A.A. Þau okkar sem hafa gengið í hjónaband hefur tekist að halda sig frá fíkninni. Við höfum ekki þurft að flýja það alvöru álag sem því fylgir með því að verða „ástfangin“ af einhverjum öðrum, eða sækja í kynferðislegt algleymi. Önnur hafa kosið sér að vera ein í langan tíma, lengur en fráhvörfin ein og sér kalla á, vegna þeirra innri auðlegðar sem við eignumst ein með sjálfum okkur. 
Í öllum tilvikum þá hafa fráhvörfin gefið okkur djúpan skilning sem ekki hverfur frá okkur á verðleikum okkar sem manneskjur. Að skynja það innanfrá gefur okkur frelsi frá því að reyna að kreista það út úr öðrum, sem gengur hvort eð er aldrei upp.
Hvað sjálfan mig varðar þá hafa forsendur sambanda við aðra tekið algerum stakkaskiptum. Samskipti mín við aðra karlmenn voru áður lituð af tortryggni og samkeppni. Í virkri fíkn þá gekk ég út frá því aðrir sæktust yfirleitt líka eftir „ást“ og kynlífi. Því voru aðrir af sama kyni mögulegir mótherjar. Ennfremur sá ég þær sem ástríður mínar beindust að hverju sinni eingöngu út frá því hversu vel þær gátu svalað mínum þörfum. Hversu vel þær gátu það skilgreindi þær algjörlega. Þær voru tæki, ekki manneskjur. 
Nú þegar ég er orðinn edrú í S.L.A.A er ég þess að aðnjótandi að hlusta á aðrar manneskjur af öllum kynjum og kynhneigðum tjá sig af dýpt og einlægni. Reynslan af fíkninni er sá þráður sem tengir okkur saman í SLAA og er svo miklu sterkari en mismunurinn vegna kynferðis og kynhneigðar sem aðskilur á meðal “venjulega” fólksins. Þegar við horfumst í augu við hana og skiljum þá verður sú reynsla sameiginlegur grundvöllur að nýju ævintýri sem snertir okkur djúpt, leitinni að tilgangi mannsandans. Líf okkar öðlast nýjan tilgang. Sum okkar leita inn á nýjan starfsvettvang gjörólíkan öllu því sem okkur hefði áður getað komið til hugar. Hinn nýi heilsteypti innri kjarni og sú mannlega reisn sem okkur hefur áskotnast er orðin sú mælistika sem við leggjum á það sem við tökumst á hendur. Okkur þykir eftirsóknarvert að víkka út sjálfsskilning okkar og leitumst eftir því á öllum sviðum lífs okkar að efla hann. Ekkert minna er nóg fyrir okkur. 
Þessi mynd af hinum ýmsu hliðum bataferlisins er óhjákvæmilega takmörkuð og nokkuð handahófskennd. Látum nægja þau orð að við vonum að önnur sem föst hafa verið í klóm fíknarmynsturs svipuðu því sem hélt okkur í heljargreipum megi finna í frásögninni von um breytingar og hvatningu til að hafa samband við okkur og hefja sína eigin batagöngu. Ef þú ert eins og við ertu hugsanlega rétt í þann veginn að upplifa magnaða lífsreynslu og heilun. Megir þú þá þiggja með okkur náð guðs og endurlausn eins og við þekkjum hana í S.L.A.A. Við viljum fá þig með og þörfnumst þín.

Um þetta leyti byrjaði ég líka í námi sem fól í sér að vera tvær vikur í burtu á heimavist á sex mánaða fresti, ofan á strembið nám á eigin spýtur. Eftir að hafa hætt í skóla í alkóhólísku þokuskýi nokkrum árum áður með heitstrengingum um að koma ekki nálægt skóla aftur, þá var þetta veruleg áskorun. Þannig þurfti ég að takast á við báðar þessar breytingar, tilfinningavandamál okkar Kötu og námið, á sama tíma. 
Skólinn var einstök og mikil reynsla. Skólinn lagði mikið upp úr því að hjálpa nemendum að skipuleggja sjálfstæð rannsóknarverkefni og fylgja þeim eftir. Kynferðislegar og rómantískar freistingar í þessum skóla voru svo svakalegar að mér var nauðugur einn sá kostur að skipuleggja námið út frá hugtakinu ástar- og kynlífsfíkn, að rannsaka fyrirbærið, lesa mér ítarlega til um það sem tengdist því og skrifa það sem ég gat um málefnið. Í hvaða mæli mátti nota líkön um efnamisnotkun um óefnatengda fíkn? Ég vissi þegar svarið hvað varðaði kynlíf og ást (tilfinningalega ánauð), en tækifærið til að rannsaka þetta svið allt á formlegan hátt var mér kærkomið. Hagnýtasti ávinningurinn af því að byrja þessa rannsókn var að óvenjulegt áhugasvið mitt varð almenn vitneskja í skólanum. Orðsporið (gott sem slæmt) sá mér fyrir ytri vörnum gegn því að fara í botnhegðun í skólanum.. Ef ég var að reyna að lýsa ástar- og kynlífsfíkn út frá hrikalegum afleiðingum hennar, með því að nota eigin reynslu sem dæmi, þá væri lítið vit í því að reyna hoppa upp í rúm með einhverjum eða hverfa inn í eitthvað rómantískt ævintýri. Ég gæti allt eins vel hengt mig. Þannig hjálpaði það mér til að vera edrú í skólanum að velja mér ástar- og kynlífsfíkn sem umfjöllunarefni og styrkti mig í því að nýta þetta tækifæri. Ég kom heim aftur endurnærður og fullur af eldmóði. 
Í tveggja vikna fjarveru minni voru engir S.L.A.A. fundir. Greinlega var deildin fjarri því að vera sjálfbær á þessum tíma. Þegar ég kom til baka hafði ég samband við Jack og nokkra aðra og fundirnir hrukku í gang aftur, aðra hverja viku eins og áður. Um þetta leyti virtist Jack loksins vera að ná fyrir horn. Nokkur nýleg atvik utan fylkisins höfðu varpað skýru ljósi á hversu stjórnlaus kynferðisleg tilvera hans var. Hann áttaði sig á að hann vissi ekki hvað fólst í heilbrigðu sambandi sama hver átti í hlut. Hann leigði sér herbergi í nálægum bæ, fékk sér óskráðan síma og hafði langt í næstu stoppistöð. Hann hafði náð botni, var tilbúinn í fráhvörf og myndi ekki hrökkva. 
Mér þótti þetta mjög uppörvandi og það fékk mig til að meta enn betur það sem ég hafði gengið í gegnum. Þegar ég horfði á Jack, þá trúði ég því varla að önnur manneskja myndi leggja það sama á sig. Á vissan hátt trúði ég því naumast sjálfur að ég hefði farið í gegnum fráhvörfin og komist heill í gegn.